DOĞAL YAPI

Tekirdağ iline 52 km uzaklıkta olan Hayrabolu’nun kuzeyinde Kırklareli, batısında Edirne, güneyinde Tekirdağ, doğusunda Muratlı bulunmaktadır. Toplam yüz ölçümü 1037 km2 ‘dir.

Bölgenin en verimli topraklarına sahıp olan Hayrabolu, il merkezinin kuzey batısında Ergene havzasında, Hayrabolu deresi vadisinde kurulmuştur.

Arazisinin %60’ı ova, % 35’i hafif engebeli olup %5’i orman örtüsüyle kaplıdır. İlçenin deniz seviyesinden en yüksek yeri 269 metreyle Kabahöyük tepesidir. Hayrabolu’nun batı kesimleri Ganoz (Işıklar) dağının alçak olan kuzeybatı uzantıları engebelidir. Bunun dışındaki alanlar ise çok parçalanmamış ve yer yer dalgalı düzlüklerden oluşan bir plato niteliğindedir.

Hayrabolu vadisi “U” kesitli, iki yamacı farklı eğilimli bir vadidir. Hayrabolu deresinin oluşturduğu bu vadinin güney yamacı, kuzey yamacına göre daha diktir. Hayrabolu’da diğer vadiler Kurtdere, Çengelköprü ve Çurçura vadileridir.

Hayrabolu ilçesi plato görünümünde olup, ortalama yükseltisi 210-220 metre civarındadır.

İlçe Topraklarının sularını Ergene ırmağının önemli kollarından Hayrabolu deresi toplar. Güney- Kuzey yönünde akan Hayrabolu deresi Hayrabolu ilçe merkezinden geçer ve kuzeyde Ergene ırmağına dökülür. Ergene ırmağının önemli kollarından biridir.

Hayrabolu’da 14 adet sulama göleti bulunmaktadır. Bunlar Bayramşah, Büyük Karakarlı, Çerkezmüsellim, Dambaslar, Hayrabolu merkez, Hedeyli, Karababa, Karakabak, Örey, Övenler, Parmaksız, Soylu, Susuzmüsellim, Temrezli göletleridir.

Hayrabolu’da Trakya geçit iklimi görülür. Kışları kar ve yağmur yağar.Yazları az yağışlıdır. Kuru soğuklarıyla ünlü olan ilçenin en soğuk zamanı –10 derece olarak tespit edilmiştir.Yıllık yağış ortalaması 600.4mm’dir.

TARİH

Hayrabolu, Trakya’nın en eski kasabalarından biridir. Eski adı Chariupolis (Rüzgarlı şehir) , bugünkü adının ise fetih sırasında ölen kale komutanı Hanripol’dan ya da “fethin hayrı boldur.” deyiminden geldiği ileri sürülmektedir.

Trakların yerleşim alanlarından biri olduğuna dair belirgin bazı işretlerin bulunduğu İncirlik yurt yeri Hayrabolu’ya 9,Kabahöyük köyüne 2 km uzaklıktadır.

İlçe,tarih çağları boyunca Makedonyalıların, Hun, Avar, Peçenek, Bulgar gibi Türk boylarının akınlarına ve Roma Bizans imparatorluklarının idaresinde bulunmuştur.

Hayrabolu Türkler tarafından 1357 yılında fethedilmişse de bir süre sonra elden çıkmıştır. Hayrabolu 1368 yılında Sultan Murat tarafından son kez ve kesin olarak Bizansın elinden alınmıştır. Bu tarihten sonra Hayrabolu’ya Anadolu’nun muhtelif yerlerinden, bilhassa da Karasi, Sivas, Kayseri ve Ermenek’ten Türkler getirilip yerleştirilmiştir.

Türklerin Trakya’yı almalarını sağlayan kuvvetlerin başında Yörükler gelir. Birçok tarihi kayıtlarda Yörüklarin Sultan Orhan devrinden başlayıp (1324-1362) Fatih Sultan Mehmet’e kadar geçen zamandan süre gelen akınlarıyla, Trakya bölgesinin tamamıyla birlikte Hayrabolu’nun da Türkleştirildiği görülmektedir.

Yörüklerin en büyük beyleri Tekirdağ, Hayrabolu ve Çorlu’da otururdu. Bir ara Tekirdağ’da Yörük ocaklarının 419’a kadar ulaştığı tarihi kayıtlarda vardır. Osmanlılar döneminde Hayrabolu’ya çok sayıda Türk boyları gelip yerleşmişlerdir. Bu nedenle de bir çok yerleşim birimi ve köylerin adı ,bu boylardan gelmektedir.

Hayrabolu’ya Anadolu’dan gelen şeyhler ve ahiler de bulunuyordu.(Sarban Ahmet,Balıklı Baba,Üveysi Baba,Gül Baba...) Sarban Ahmet,Irak seferine giderken ilk Türk tarikatı olan Melami Tarikatı liderlerinden ve kurucularından Pir Ali Sultan ile Konya’da tanışıp ondan etkilendi. 1535 yılında Kanuni Sultan Süleyman fermanı ile Hayrabolu’da dergahını açmıştır. Dergah 1888 yılında Abdülhamit’in talimatı ile bir de harem dairesi yaptırılarak tekrar açıldı.

Hayrabolu 1829 ve 1878’de Rus,1912’de de Bulgar işgaline uğramıştır. 1. Dünya savaşından sonra önce müttefiklerin sonra da Yunanlılar’ın işgaline maruz kalmış ve 14 Kasım 1922’de düşman işgalinden kurtarılmıştır.

TARİHİ KÜLTÜREL ve ARKEOLOJİK DEĞERLER:

Hayrabolu,Trakya’nın en eski kasabalarından biridir. Hisar Mahallesini çevreleyen kale daha Osmanlılar zamanında yok olmuştur. Ancak kalıntıları görülmektedir. Rüstem Paşa tarafından yaptırıldığı bazı kayıtlarda geçen hamamdan da sadece bir kubbe geri kalmıştır.

Günümüze ulaşamamış olan en önemli tarihi eserleri ise: Beyler Hanı Camii, İbrahim Çelebi Camii, İskender Paşa Camii, Gazi Süleyman Paşa Camii ile 12 adet mescit ve 2 adet köprüdür. Giray Han’larından Selamet Giray’a ait bir sarayın da Hayrabolu’da bulunduğu ancak günümüze ulaşamadığı bildirilmektedir.

ÇELEBİ SULTAN MEHMET CAMİİ: (Paşa Camii ) Camii yaptıran Çelebi Sultan Mehmet, mimarı Hacı Ivaz Paşa’dır.Caminin yapılış tarihi 1419’dur.

GÜZELCE HASAN BEY CAMİİ: 1486 yılında II. Beyazıt ‘ın damadı Güzelce Hasan Bey tarafından yaptırılmıştır.

ÇARŞI CAMİİ: (Hasip Bey Camii) 1686-1687 yıllarında Kethüdazade Çorumlu Mustafa Bey yaptırmaya başlamış fakat ömrü yetmeyince Mehmet Hasib Bey tarafından yarı kağir olarak tamamlanmıştır.

SARBAN-I AHMET DERGAHI: Kanuni Sultan Süleyman’nın deve kolları komutanı ve cağının en büyük şairi Melami Pirlerinden Ahmed-i Sarban’ın Türbesidir.Kanuni (1526-1527)yıllarında türbenin yaptırılmasını ferman etmiştir.

HACILAR KÖPRÜSÜ: Ataullah Beyin Tekirdağ yolu ve Hayrabolu deresi üzerinde yaptırdığı altı gözden oluşan köprüdür.

Hayrabolu’nun Kabahöyük, Delibedir, Kadriye, köylerinde Höyükler ve tümülüsler bulunmaktadır. Hacılı Köyü “Tek Höyük” tümülüsünde yapılan kazılarda Roma dönemine ait Trakyalı bir savaşçıya ait yakma (kramasyon) mezar ortaya çıkarılmıştır.

Kaynak:Tekirdağ Valiliği
www.tekirdag.gov.tr 

	Tekirdağ merkez belde ve köyleri
İl: Tekirdağ ● İlçe Merkezi: Tekirdağ Beldeler: Köyler: Ahmedikli • Ahmetçe • Akçahalil • Araphacı • Aşağıkılıçlı • Avşar • Bıyıkali • Çanakçı • Dedecik • Demirli • Doğrukkaracamurat • Evciler • Ferhadanlı • Gazioğlu • Generli • Gündüzlü • Güvençli • Hacıköy • Hüsünlü • Işıklar • İnecik • Karabezirgan • Karaçalı • Karaevli • Karahalil • Karahisarlı • Karansıllı • Kaşıkçı • Kayı • Kazandere • Kılavuzlu • Kınıklar • Köseilyas • Mahramlı • Naipköy • Nusratfakı • Nusratlı • Oğuzlu • Ormanlı • Ortaca • Oruçbeyli • Osmanlı • Otmanlı • Selçuk • Semetli • Seymenli • Taşumurca • Tatarlı • Yağcı • Yayabaşı • Yazır • Yenice • Yeniköy • Yukarıkılıçlı • Yuva
Tekirdag İlçeleri: Merkez ilçe • Çerkezköy • Çorlu • Hayrabolu • Malkara • Marmara Ereğli • Muratlı • Saray • Şarköy